Telkens als de wolf in het nieuws verschijnt, reageren sommige mensen heftig en emotioneel. Steevast blijkt uit de mediaknipsels dat mensen de wolf op de ene plek welkom heten, terwijl hij op andere plaatsen veel weerstand ontmoet en zelfs wordt vervolgd. Dat laatste is telkens opnieuw het gevolg van onwetendheid en een negatieve beeldvorming over wolven.
Sommige moeders durven hun kinderen niet meer buiten te laten spelen, boeren zijn bang voor hun vee en jagers voor ‘hun’ wild. Veel reacties worden ingegeven door wat we dénken te weten over de wolf. En de meeste mensen kennen de wolf alleen maar van sprookjes of in het beste geval van de dierentuin.
Ieder van ons heeft in zijn jeugd wel eens een sprookje gehoord waarin een wolf voorkwam. Zo vrat de grote boze wolf de oma van Roodkapje op, moesten de zeven geitjes zich in een klok verstoppen en joeg Midas de Wolf tevergeefs op de drie biggetjes. Wie is er niet overladen met een flinke dosis wolvenhorror, het liefst nog net voor het slapengaan? Geen wonder dat we de wolf associëren met alles wat niet deugt.
Ook in onze spreekwoorden is de wolf steevast de slechterik. Uitdrukkingen als ‘iemand voor de wolven gooien’ of ‘een wolf in schapenvacht’ doen al niet veel goeds vermoeden. Beroemd is het Latijnse gezegde ‘Homo homini lupus’, wat betekent: ‘De mens is een wolf voor zijn medemens.’ De wolf wordt erbij gesleurd om de gruwelen te verbeelden die ménsen elkaar aandoen.
Negatieve sprookjes, mythen en sagen zijn echter vooral ingegeven door angst: angst voor het onbekende, angst voor een groot roofdier en angst voor hondsdolheid.
Tientallen eeuwen al leven mens en wolf zij aan zij en nog maar zelden werd een mens aangevallen of gedood. Toch kent Europa talloze verhalen over wolven die een spoor van dood en vernieling trokken. Een eerste belangrijke bemerking daarbij is de volgende: het is verdraaid moeilijk om een echte wolf te onderscheiden van zijn lookalikes.
Zelfs hedendaagse vakmensen hebben nog problemen om een echte wilde wolf te onderscheiden van een wolfhybride. Hoe kon een slachtoffer of een ooggetuige van een zogezegde wolvenaanval in vroeger tijden dan precies weten of het aanvallende dier een wolf was, een wolfhybride of een verwilderde hond met trekjes van een wolf?
Dat zie je ook vandaag nog. Als alle wolven in de mailboxen van de meldpunten Welkom Wolf en Wolven in Nederland effectief wolven waren, dan was de duurzame staat van instandhouding al lang bereikt in de Lage Landen. In vroegere eeuwen was dat niet anders, zeker als je weet hoe weinig mensen toen wisten van de natuur en hoe goedgelovig ze waren.
Toch zijn er gronden om aan te nemen dat wolvenaanvallen lang geleden wel degelijk voorkwamen…