Zwitserland
De wolvenpopulatie in Zwitserland stelt nog maar weinig voor. Zwitserland behoort niet tot de Europese Unie en is dus niet gebonden door de Habitatrichtlijn, die de Europese wolf strikt beschermt. Sinds de jaren 90 zijn er zo nu en dan wel individuele wolven waargenomen in de Zwitserse Alpen. Maar zodra een wolf zich op Zwitserse bodem vertoont en landbouwdieren – doorgaans schapen – aanvalt, is de overheid er als de kippen bij om een afschotvergunning af te leveren.
Pas in 2012 verscheen er een eerste wolvenroedel op Zwitsers grondgebied. In 2017 werd de aanwezigheid van een nieuwe roedel bevestigd in het gebied tussen de Val d’Anniviers et de Val d’Hérens, twee zijdalen van de Rhônevallei nabij de grens met Italië.
De kolonisatie van de Italiaanse en de Franse Alpen wordt al sterk vertraagd door legaal en illegaal afschot, maar de kolonisatie van de Zwitserse Alpen verloopt nóg trager. Het dubbelzinnige natuurbeleid van de Zwitserse overheid is daarvan de voornaamste oorzaak.
Tegenover de buitenwereld hangen de Zwitsers graag het beeld op van een natuurvriendelijke natie. Met melige edelweisscampagnes en glasbollen op elke hoek van de straat proberen de Zwitsers ons ervan te overtuigen dat ze goed bezig zijn. Tegelijk zijn ze verknocht aan het idyllische beeld van kleinschalige landbouw, waarbij schaapjes vrij rondlopen op alpenweides en herders hele dagen niets anders te doen hebben dan op hun dieren passen. De overheid verstrekt enorme subsidies om dat pastorale landbouwbeeld te behouden, vanuit een sentiment dat niets te maken heeft met de eigenlijke waarde van de producten.
De realiteit achter dat ideale plaatje is vaak helemaal anders. Veel schaapskuddes zijn eigendom van grote bedrijven en lopen zonder herder of wolf-proof raster in de bergen. Dat is vragen om conflicten met wolven. Echt wilde natuur – waarvan grote predatoren als wolf, lynx en bruine beer de ultieme belichaming zijn – past niet in het Zwitserse ansichtkaartmodel. De Zwitsers zijn hun wolven daarom liever kwijt dan rijk.
Terwijl alle Europese lidstaten rondom einzelgänger Zwitserland verplicht zijn om de wolf strikte bescherming te bieden, loopt een wolf al snel eens de grens over. Om vervolgens aan de Zwitserse kant in de afvoerput te belanden.
Oostenrijk
Net als in Zwitserland verloopt de herkolonisatie van Oostenrijk moeizaam. In 2016 werden in het noorden van het land, op het militair oefenterrein Allentsteig, niet ver van de Tsjechische grens, de eerste wolvenwelpen geboren nadat de soort er 134 jaar lang afwezig was geweest. Twee jaar later, in 2018, volgde een tweede roedel in de buurt van Karlstift, eveneens bij de Tsjechische grens.
Opvallend is dat de Oostenrijkse roedels zich niet in de Alpen ophouden, maar vooral in het noorden, nabij de grenzen met Tsjechië en Duitsland. Anno 2020 leven er naar schatting zo’n 20 wolven in Oostenrijk. Behalve enkele roedels gaat het om solitaire dieren.
De terugkeer van de wolf naar Oostenrijk roept veel emoties op. De beschermende status van het roofdier, door nationale en internationale wetten, wordt fel gecontesteerd. Met name boeren en jagers zijn kritisch over de terugkeer van de wolf. Zij zien het dier als een bedreiging voor hun landbouwdieren of jachtwild.
De deelstaatregering van Opper-Oostenrijk besliste al een keer om zich te ontdoen van de wolven, maar verzuimde om de beslissing te nemen op basis van feitelijke informatie. Daarom vernietigde de administratieve rechtbank van Opper-Oostenrijk het besluit, dat ook strijdig was met de Habitatrichtlijn. In tegenstelling tot Zwitserland moet Oostenrijk immers wél de Europese wetgeving respecteren.
Slovenië
In de uitgestrekte Sloveense bossen en bergen leven nagenoeg alle zoogdiersoorten van Midden-Europa, onder meer reeën, gemzen, steenbokken, edelherten en wilde zwijnen. Mede dankzij dat ruime aanbod aan prooien en ook door de rust komen er vier grote predatoren voor: de bruine beer, de wolf, de lynx en de goudjakhals.
Beren zijn het talrijkst, met een geschatte populatie van ongeveer 900 dieren. Beren leven met name in het zuiden van het land, waar het op meerdere plaatsen mogelijk is om ze vanuit een schuilhut te zien en te fotograferen.
Er zijn zo’n 50 wolven (en 15 lynxen) in Slovenië, waardoor de kans veel kleiner is om hen te observeren. Jakhalzen leven vooral in landbouwgebieden, zoals het veenweidegebied ten zuiden van Ljubljana en de ‘poljes’, vlakke dalen in het karstgebied. Hoewel de jakhalzen in aantal toenemen, zijn ze erg schuw en niet gemakkelijk te zien.